ฟันแท้ คือ ฟันธรรมชาติชุดที่ 2 ที่จะขึ้นมาใช้งานแทนฟันน้ำนม ฟันแท้ถ้าได้รับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสมและสม่ำเสมอ จะสามารถคงอยู่ได้ตลอดชีวิต การทราบว่าฟันแท้ขึ้นเมื่ออายุกี่ขวบ ขึ้นครบอายุเท่าไร และฟันแท้มีทั้งหมดกี่ซี่ จะมีประโยชน์ในการใส่ใจดูแลสุขภาพช่องปากอย่างมาก
อย่างไรก็ตาม การดูแลฟันน้ำนมให้แข็งแรงและใช้งานได้ดีจนกระทั่งหลุดร่วงไปตามเวลา ก็มีความสำคัญต่อพัฒนาการที่ดีของฟันแท้ที่จะขึ้นมาแทนที่ และถึงแม้การสูญเสียฟันแท้ไป ทันตแพทย์จะสามารถทำฟันปลอมมาทดแทนได้ก็ตาม แต่การมีฟันธรรมชาติไว้ใช้งานย่อมเป็นสิ่งที่ดีที่สุด
ฟันแท้ขึ้นกี่ขวบ?
ฟันบน
- ฟันหน้าซี่กลาง : 7-8 ปี
- ฟันหน้าซี่ข้าง : 8-9 ปี
- ฟันเขี้ยว : 11-12 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 : 10-11 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 2 : 10-12 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 1 : 6-7 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 2 : 12-13 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 3 : 17-21 ปี
ฟันล่าง
- ฟันหน้าซี่กลาง : 6-7 ปี
- ฟันหน้าซี่ข้าง : 7-8 ปี
- ฟันเขี้ยว : 9-10 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 : 10-12 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 2 : 11-12 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 1 : 6-7 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 2 : 11-13 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 3 : 17-21 ปี
ฟันแท้มีทั้งหมดกี่ซี่?
ฟันแท้ประกอบด้วยฟัน 4 ประเภท ได้แก่
- ฟันตัด (incisor) 8 ซี่
- ฟันเขี้ยว (canine) 4 ซี่
- ฟันกรามน้อย (premolar) 8 ซี่
- ฟันกราม (molar) 12 ซี่
รวมเป็น 32 ซี่ ในกรณีปกติที่ไม่ได้มีปัญหาฟันเกิน ส่วนฟันกรามซี่ในสุด (ซี่ที่ 3 ของแต่ละด้าน) หากขึ้นได้ไม่เต็มซี่เนื่องจากฟันเอียง หรือมีพื้นที่ไม่พอขึ้น ซี่งเรียกว่า ฟันคุด ทันตแพทย์มักแนะนำให้ถอนออก เนื่องจากเป็นต้นเหตุของปัญหาในช่องปากได้หลายประการ
สาระน่ารู้ : หมอฟันเด็ก ต่างจากหมอฟันทั่วไปอย่างไร?
ปัญหาฟันแท้ขึ้นไม่ตรง ฟันแท้ขึ้นซ้อน ทำไงดี?
บางคนอาจจะมีปัญหาฟันแท้ขึ้นไม่ตรง หรือฟันแท้ขึ้นซ้อนกัน ซึ่งเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น มีการสูญเสียฟันน้ำนมไปก่อนเวลา, ฟันแท้มีขนาดใหญ่ไม่สมดุลกับขนาดของฐานขากรรไกร, มีโครงสร้างของขากรรไกรบนและล่างเจริญเติบโตไม่สัมพันธ์กัน
ปัญหาเช่นนี้สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟัน โดยอาจใช้วิธีขยายฐานขากรรไกร หรือการถอนฟันบางซี่ เพื่อให้มีช่องว่างสำหรับแก้ไขฟันที่ซ้อนเก ทั้งนี้แล้วแต่ต้นเหตุของปัญหาในแต่ละกรณี
ปัญหาฟันแท้ขึ้นช้า
อายุ 15 ปี ฟันขึ้นช้ามากๆ จะจัดฟันได้ไหม?
สวัสดีค่ะ อายุ 15 ปีค่ะ คือฟันขึ้นช้ามากๆตอนนี้ฟันกรามซี่ที่สองด้านบนยังไม่ขึ้นเลยแม้แต่ซี่เดียวค่ะ แต่ด้านล่างพึ่งขึ้นมาค่ะ แล้วหนูฟันซ้อนมากๆค่ะแบบฟันหน้าด้านบนมีซี่นึงเข้าไปอยู่ข้างในเลย ฟันหน้าห่าง ฟันเบี้ยว ฟันเขี้ยวขึ้นมาแบบบิดๆด้วยค่ะ เป็นคนฟันใหญ่แต่กรามเล็ก อยากจะดัดฟันแต่ก็ยังดัดไม่ได้เพราะฟันกรามซี่ที่สองด้านบนยังไม่ขึ้น อยากสอบถามว่าต้องรอเวลาให้มันขึ้นอย่างเดียวเลยหรอคะ มีวิธีอื่นไหมตอนนี้เสียความมั่นใจมากค่ะไม่กล้ายิ้มเสียบุคลิกมากๆค่ะ
ฟันขึ้นช้าเล็กน้อยแต่ไม่ถึงกับผิดปกติค่ะ การจะจัดฟันไม่ต้องรอฟันกรามซี่นี้ขึ้นก็ได้ค่ะ ปกติจะรอฟันกรามน้อยขึ้นครบมากกว่าค่ะ ตอนนี้ให้ปรึกษาทันตแพทย์จัดฟันได้แล้วค่ะ เพื่อพิมพ์แบบฟันและเอกซ์เรย์ เพื่อวางแผนการจัดฟัน กรณีคนไข้ขากรรไกรเล็ก/มีฟันซ้อนมาก อาจจะต้องทำเครื่องมือจัดฟันช่วยขยายฐานขากรรไกร หรือกระตุ้นการเจริญเติบโตของขากรรไกร ซึ่งควรทำในช่วงที่ร่างกายยังมีการเจริญเติบโตอยู่ค่ะ
จัดฟันมาแล้ว 4 เดือน ฟันแท้ไม่ยอมขึ้นมา
จัดฟันมา 4 เดือนแล้วค่ะ ตอนแรกหมอบอกต้องถอนฟันน้ำนมเพราะฟันแท้ยังขึ้นไม่หมด และตอนนี้มันก็ยังไม่โผล่ขึ้นมาเลย ตอนนี้หมอเขาดึงฟันเราอยู่ป่าวคะหรือต้องรอให้มันโผล่ และเมื่อไรฟันแท้จะโผล่คะนานมากเลย
ฟันแท้จะขึ้นตามเกณฑ์อายุค่ะ ปกติอายุ 12-13 ปี ฟันแท้ก็จะขึ้นครบแล้ว (ยกเว้นฟันกรามซี่ในสุดที่จะขึ้นตั้งแต่อายุ 16-17 ปีขึ้นไป) บางคนอาจจะมีฟันขึ้นเร็วหรือช้ากว่าเกณฑ์อายุได้บ้าง แต่ถ้าหน่อฟันอยู่ในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม เช่น ฟันนอน / เอียง / ชนกับฟันหรือกระดูกบางตำแหน่ง / รากฟันยึดติดกับกระดูก กรณีเหล่านี้ฟันจะไม่ขึ้นเอง เมื่อปรึกษาคุณหมอจัดฟันแล้วคุณหมอก็จะทราบจากฟิล์มเอกซ์เรย์แล้ว จึงคิดว่ากรณีนี้น่าจะปกติค่ะ
จากการให้คำปรึกษาแบบสาธารณะ
ตอบคำถามโดย ทพญ.ขนิษฐา สุรางค์ศรีรัฐ