ฟันคุดแบบไหนไม่ต้องผ่า คุณหมอตอบอย่างไร?

ฟันคุดแบบไหนไม่ต้องผ่า? อยากให้เข้าใจก่อนว่า หากฟันกรามซี่สุดท้ายนั้นขึ้นได้อย่างเต็มซี่ ก็จะไม่เรียกว่า ฟันคุด รวมถึงถ้าฟันซี่สุดท้ายนั้นมีฟันคู่สบ และอยู่ในตำแหน่งที่ใช้งานได้ ก็ไม่จำเป็นต้องผ่า/ถอนออก

แต่ถ้าฟันกรามซี่สุดท้ายนั้นแม้จะขึ้นได้ แต่อยู่ในตำแหน่งที่ทำความสะอาดยาก หรือมีฟันผุ ซึ่งตำแหน่งดังกล่าวมักจะอุดฟันยาก หากคนไข้มีฟันกรามซี่อื่นครบ ทันตแพทย์อาจแนะนำถอนฟันกรามซี่สุดท้าย ด้วยการถอนเหมือนฟันปกติ

ส่วนฟันซี่สุดท้ายที่ขึ้นได้ แต่ล้มเอียงไปทางด้านลิ้น/ด้านเพดาน/ด้านกระพุ้งแก้ม มักก่อปัญหาระคายเคียงเนื้อเยื่อบริเวณนั้น ทำให้เกิดเป็นแผลในช่องปากบ่อยๆและทำความสะอาดลำบาก จึงมักแนะนำให้ถอนออก ซึ่งก็จะสามารถถอนออกได้โดยไม่ต้องผ่าตัดเช่นเดียวกัน

ไม่ผ่าฟันคุดได้ไหม?

กรณีที่ฟันกรามซี่สุดท้ายขึ้นได้ไม่เต็มซี่ (ฟันคุด) ก็ควรผ่าออก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาตามมา

• ฟันคุดทำให้มีการอักเสบ ปวด บวม เนื่องจากขณะฟันยังขึ้นไม่เต็มซี่มักจะมีเศษอาหารกักอยู่ใต้เหงือก ทำความสะอาดยาก ตำแหน่งที่มีเศษอาหารติดเป็นประจำรวมทั้งฟันซี่ที่ถูกฟันคุดเบียดชน มักจะผุ ถ้าปล่อยไว้นานจนฟันผุลุกลาม อาจสูญเสียฟันข้างเคียงกับฟันคุดนั้นได้
• บางกรณีฟันคุดเบียดชนรากฟันจนกระดูกหุ้มรากฟันบริเวณที่ถูกเบียดละลายตัวไปมาก ทำให้พบปัญหาว่าหลังจากผ่าฟันคุดไปแล้ว มีเหงือกร่นบริเวณที่ถูกฟันคุดเบียด ทำให้เสียวฟัน หรือฟันโยกได้ ปัญหาที่เกิดขึ้นอาจมาก/น้อย ขึ้นกับตำแหน่งของฟันคุด และอายุของคนไข้
• บางกรณีหน่อฟันคุดอาจพัฒนาไปเป็นถุงน้ำ เกิดการอักเสบ ทำให้เกิดความยุ่งยากในการรักษามากขึ้น

ฟันคุดที่อยู่ในแนวนอน ฟันขึ้นเอียง หรือมีกระดูกและเหงือกคลุมบางส่วน ทันตแพทย์จะใช้วิธีผ่าตัดแบ่งฟันออกเป็นส่วนๆ เพื่อให้นำออกได้โดยไม่กระทบกระเทือนต่อฟันข้างเคียง ซึ่งทันตแพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมช่องปาก สามารถผ่าฟันคุดได้โดยไม่ยุ่งยากและไม่เจ็บปวด

สรุป ฟันคุดแบบไหนไม่ต้องผ่า?

• ฟันกรามซี่สุดท้ายที่ขึ้นได้ตามปกติ
• ฟันคุดใต้เหงือกที่ตั้งตรง ซึ่งแม้ยังไม่ขึ้นแต่มีโอกาสขึ้นได้ตามปกติในเวลาต่อมา อาจใช้วิธีแก้ไขปัญหาตามอาการ เช่น ล้างทำความสะอาดเศษอาหารที่กักอยู่ใต้เหงือก เพื่อลดการอักเสบ หรือกรอมนปุ่มยอดฟันคู่สบที่กัดชนเหงือก แล้วคอยติดตามดูอาการจนฟันซี่สุดท้ายนี้ขึ้นได้ตามปกติ
• ฟันคุดที่อยู่ลึกมาก ใกล้แนวคลองเส้นประสาทฟันในขากรรไกรล่าง หรืออยู่ใกล้โพรงไซนัสในขากรรไกรบน โดยที่ฟันคุดนั้นไม่มีส่วนใดที่เปิดติดต่อกับในช่องปาก และไม่มีอาการใดๆที่เป็นปัญหา
• ในผู้สูงอายุ หากพิจารณาแล้วว่า การผ่าตัดฟันคุดนั้น มีโอกาสเกิดการบาดเจ็บของเส้นประสาทฟัน หรือการทะลุของโพรงไซนัส ก็อาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัดฟันคุดซี่นั้นออก