การผ่าฟันคุด ถือเป็นการรักษาทางทันตกรรมที่ไม่มีความยุ่งยากซับซ้อน อย่างไรก็ตาม การที่คนไข้มีความรู้และเข้าใจในการปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุดอย่างถูกต้องเหมาะสม ก็จะทำให้อาการปวด บวม เกิดขึ้นไม่นาน แผลหายได้โดยสะดวก หรือถ้ามีปัญหาบางอย่างเกิดขึ้น ก็สามารถแก้ไขได้โดยง่าย
ผ่าฟันคุดกี่วันหาย?
ในช่วง 2-3 วันแรกหลังผ่าฟันคุด อาจจะยังมีการอักเสบ ปวด บวมอยู่บ้าง จึงควรกินยาแก้อักเสบให้ครบตามที่ทันตแพทย์แนะนำ แปรงฟันตามปกติแต่หลีกเลี่ยงการกระทบกระเทือนแผลผ่าตัด และในช่วงแรกให้บ้วนปากเบาๆก่อน เพื่อให้คงเหลือลิ่มเลือดที่แข็งตัวปิดแผลถอนฟันไว้ เมื่อครบกำหนด 7 วัน แผลผ่าฟันคุดจะมีการหายตามขั้นตอนปกติ
การที่แผลผ่าฟันคุดเป็นรูในช่วงแรกถือเป็นเรื่องธรรมดา แต่ก็ทำให้มีเศษอาหารติดได้ง่าย หลังจากผ่าน 7 วันแรกไปแล้ว ควรจะบ้วนปากแรงๆเพื่อให้เศษอาหารหลุดออก โดยรูของแผลผ่าฟันคุดนั้นส่วนใหญ่แล้วใช้เวลาประมาณ 1 เดือน จะค่อยๆตื้นขึ้นเรื่อยๆจนเป็นปกติ
ผ่าฟันคุดกี่วันตัดไหม
โดยทั่วไปเมื่อครบกำหนดตัดไหมที่ 7 วัน แผลจะมีการหายตามขั้นตอนปกติ ในกรณีที่ใช้ไหมละลาย คนไข้อาจไม่ต้องไปตัดไหมก็ได้ เพราะไหมละลายจะหลุดออกไปได้เองในเวลาประมาณ 2-3 สัปดาห์ ทั้งนี้ การที่ทันตแพทย์นัดคนไข้มาตัดไหมแม้จะใช้ไหมละลาย ก็เนื่องจากจะได้ตรวจแผลหลังถอนฟัน ล้างแผล และให้คำแนะนำแก่คนไข้
นอกจากนี้ การตัดไหมออกเมื่อแผลประสานกันดีแล้ว ยังช่วยลดการดึงรั้งของเนื้อเยื่อ คนไข้จะอ้าปากได้ดีขึ้น ไม่รำคาญและไม่เจ็บบริเวณที่เย็บอีกด้วย
ข้อห้ามซึ่งอาจมีผลทำให้เลือดไม่หยุดไหล
- ห้ามดูดแผล หรือเอานิ้ว หรือวัสดุเขี่ยแผล
- ห้ามบ้วนปากภายหลังการผ่าตัด ภายใน 1-2 ชม.
- การแปรงฟันในช่วง 2-3 วันแรก ให้หลีกเลี่ยงการกระทบกระเทือนแผล และบ้วนปากเบาๆ
- กินอาหารอ่อนๆ โดยเคี้ยวคนละด้านกับที่ผ่าฟันคุดก่อนในช่วงวันแรกๆ
- ห้ามสูบบุหรี่ และดื่มสุรา ภายใน 24 ชม.
- ห้ามออกกำลังกาย ภายใน 24 ชม.
- ห้ามอมน้ำยาบ้วนปาก ภายใน 24 ชม.
- กรณีเลือดซึมออกมาปนกับน้ำลาย มักจะหยุดเองได้ แต่ถ้าเป็นลักษณะเลือดไหลออกมาสดๆ หรือผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคเลือด ควรกลับไปพบทันตแพทย์ผู้ทำการผ่าตัดให้ช่วยแก้ไข
ผ่าฟันคุดบวมกี่วัน? ปวดกี่วัน?
การบวมหลังการผ่าตัด เกิดจากการอักเสบซึ่งเป็นเรื่องปกติสำหรับผู้ที่มารับการผ่าฟันคุด โดยอาจเกิดขึ้นในช่วง 2-5 วันหลังผ่าตัด และค่อยๆทุเลาลง แต่บ่อยครั้งที่คนไข้ไม่มีอาการบวมเลย ทั้งนี้ การประคบเย็นบริเวณแก้มข้างที่ผ่าตัด (เฉพาะวันที่เข้ารับการรักษา) จะช่วยลดอาการบวมหลังผ่าฟันคุดได้
ส่วนอาการปวด 1-2 วันหลังการผ่าตัด เป็นเรื่องปกติโดยสามารถบรรเทาด้วยยาแก้ปวด
อาการผิดปกติหลังผ่าฟันคุดที่ควรกลับไปพบทันตแพทย์
- มีเลือดออกมากผิดปกติ : อาจจะเกิดแผลแยก หรือมีเศษกระดูกหรือเนื้อเยื่อที่อักเสบหลงเหลืออยู่ หรือเกิดจากคนไข้มีปัญหาโรคเลือดบางชนิดที่ทำให้เลือดหยุดยาก
- หลังวันที่ 3-4 ไปแล้วยังมีอาการปวดมาก : อาจเกิดจากปัญหากระดูกเบ้าฟันอักเสบ (alveolar osteitis) คนไข้จะมีอาการปวดแผลรุนแรงที่ไม่สามารถบรรเทาได้ด้วยยาแก้ปวด โดยมีปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดได้มากขึ้น คือ การสูบบุหรี่ การรับประทานยาคุมกำเนิด การบ้วนปากแรงเกินไปจนก้อนลิ่มเลือดหลุดจากเบ้าฟัน เป็นต้น
- มีอาการบวมมากขึ้นหลังวันที่ 3-4 ไปแล้ว : หรือมีอาการบวมลามลงไปที่คอ หรือขึ้นไปบริเวณใต้กระบอกตา หรือ บริเวณแผลผ่าตัดอักเสบเป็นหนอง
- การอักเสบติดเชื้อของแผลผ่าฟันคุด : อาจเกิดขึ้นได้บางกรณีในการผ่าฟันคุดที่มีความยาก / มีการติดเชื้อมาก่อนอยู่แล้ว / เกิดจากการดูแลแผลที่ไม่เหมาะสมหลังการผ่าตัด โดยสามารถลดการติดเชื้อได้โดยรักษาความสะอาดแผลให้ดี รับประทานยาฆ่าเชื้อตามคำแนะนำ แต่หากมีการอักเสบเป็นหนองร่วมด้วย ควรรีบไปพบทันตแพทย์เพื่อล้างแผลและอาจต้องปรับยาแก้อักเสบให้เหมาะสม
หากมีอาการดังกล่าวมานี้ คนไข้ควรกลับไปพบทันตแพทย์ผู้ทำการรักษา
ปวดแผลผ่าฟันคุดตอนกลางคืน
อาการปวดที่เกิดขึ้นเฉพาะเวลากลางคืน สันนิษฐานว่าฟันซี่ที่ติดกับฟันคุดน่าจะผุ และประสาทฟันเริ่มอักเสบ เนื่องจากขณะที่เรานอนฟันจะอยู่ระนาบเดียวกับหัวใจ ทำให้ของเหลวจากการอักเสบของเนื้อเยื่อในโพรงประสาทออกมาคั่งอยู่ในโพรงฟันได้มาก จึงทำให้มีอาการปวด
แต่ถ้ามีอาการปวดทั้งกลางวันและกลางคืนที่แผลถอนฟัน อาจจะเกิดจากการอักเสบติดเชื้อ วิธีที่ดีที่สุดควรจะไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษา