จัดฟันต้องถอนฟันไหม? ถอน/ไม่ถอน ต่างกันอย่างไร?

วัตถุประสงค์ของการจัดฟัน คือ เพื่อให้ได้การสบฟันในตำแหน่งที่ใช้งานได้ดี มีความสวยงาม ช่วยให้ใบหน้าได้รูปและสมดุล ในการวางแผนจัดฟัน ต้องถอนฟันไหม ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ในการจัดฟันว่าต้องการแก้ไขที่จุดใด และสภาพปัญหาการสบฟันผิดปกติในลักษณะไหน

ซึ่งผลลัพธ์จากการจัดฟันโดย “ถอนฟัน” กับ “ไม่ถอนฟัน” อาจแตกต่างกันบ้าง แต่โดยหลักการแล้วทันตแพทย์จะพยายามจัดฟันให้ได้การสบฟันที่ใช้งานได้ดี ฟันเรียงตัวสวยงาม รูปหน้ามีความสมดุล ให้ได้มากที่สุดตามเงื่อนไขสภาพฟันของคนไข้แต่ละคนนั่นเองค่ะ

จัดฟันแบบไม่ถอนฟันได้ไหม?

อายุ 14 ปีค่ะ หนูต้องการจะจัดฟัน แต่ไม่อยากถอนฟันออก 4 ซี่ค่ะ ฟันหนูยื่นแต่ก็ยื่นไม่มากค่ะ แต่ฟันข้างมันเกค่ะ ฟันหน้าเหมือนจะบิดเข้าหากันค่ะ มีวิธีอื่นนอกจากถอนฟันไหมคะ?

การจัดฟันจะต้องถอนฟันหรือไม่ขึ้นกับปัญหาที่ต้องแก้ไขว่ามากน้อยเพียงใดค่ะ

การแก้ไขฟันหน้ายื่นและซ้อนเกนั้น ถ้าไม่มากนักอาจไม่ต้องถอนฟันก็ได้ โดยเฉพาะในคนไข้อายุน้อยที่ยังมีการเจริญเติบโต อาจขยายฐานขากรรไกรได้เล็กน้อย และใช้อุปกรณ์เสริมเพื่อช่วยในการดึงฟันเข้า เช่น หมุดจัดฟัน , เฮดเกียร์ หรืออุปกรณ์อื่นแล้วแต่การวินิจฉัยและการวางแผนการรักษาของทันตแพทย์จัดฟัน การตรวจ เอกซ์เรย์ และพบทันตแพทย์จัดฟันด้วยตัวเองจะได้ข้อมูลที่ถูกต้องตามสภาพฟันและความเหมาะสมในการรักษาค่ะ

จัดฟันปกติต้องถอนฟันไหมคะ ไม่ได้ถอนฟันเลย กลัวฟันไม่เข้าที่?

พอดีหนูไปจัดฟันมา หมอบอกว่าไม่ต้องถอนฟันซักซี่เลย แต่พอไปดูข้อมูลในเน็ตเห็นคนที่จัดแบบไม่ถอนฟันได้จัดใหม่อีกรอบสอง หนูควรทำไงดีค่ะ คือหมอแนะนำหนูว่าหนูเป็นคนปากเล็ก และฟันบนไม่มีปัญหาอะไร ไม่ได้เหยิน แต่ฟันล่างมีปัญหาฟันเก

การจัดฟันนั้นอาจจะต้องถอนฟันหรือไม่ถอนฟันก็ได้แล้วแต่โครงสร้างของใบหน้า/ขากรรไกร/ตำแหน่งของฟัน รวมทั้งอายุของคนไข้ด้วยว่าร่างกายยังมีการเจริญเติบโตหรือไม่

ผู้ที่จัดฟันแบบถอน/ไม่ถอน ก็ตาม แล้วต้องจัดฟันใหม่นั้นส่วนใหญ่จะเนื่องจากไม่ได้ใส่เครื่องมือกันฟันเคลื่อน (รีเทนเนอร์) อย่างสม่ำเสมอตามคำแนะนำของทันตแพทย์ค่ะ

หมอจัดฟันบอกว่าไม่ต้องถอนฟัน ไม่งั้นฟันจะล้มเนื่องจากเหงือกบางจิงหรอคะ?

การจัดฟันไม่ต้องถอนฟันทุกคนค่ะ แล้วแต่ปัญหาที่ต้องแก้ไข ประกอบกับลักษณะโครงสร้างใบหน้าและกระดูกขากรรไกรของคนไข้ การจะดึงฟันเข้าแม้ไม่ได้ถอนฟันก็สามารถทำได้หลายวิธีแล้วแต่ความเหมาะสมและปัญหาของแต่ละคน

คนไข้บางคนที่มีสันกระดูกแคบ โดยเฉพาะฟันล่างด้านหน้า หากมีการถอนฟันจะดึงฟันปิดช่องว่างได้ไม่หมด เพราะไม่สามารถเคลื่อนรากฟันไปเกินกว่าความกว้างของสันกระดูกได้ ซึ่งคนไข้สามารถปรึกษาคุณหมอที่จัดฟันให้เพื่อความเข้าใจได้ค่ะ

ได้ถอนฟันกรามออกไปแล้วอย่างนี้จัดฟันได้ไหมคะ?

น่าจะจัดฟันได้ค่ะ กรณีฟันกรามถูกถอนไปไม่นานและสันกระดูกไม่หดจนแคบมาก จะสามารถเลื่อนฟันข้างเคียงเข้ามาชิดกันได้โดยไม่ต้องใส่ฟันปลอม แต่ต้องขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ถูกถอนและลักษณะการสบฟันว่าเหมาะสมที่จะเลื่อนฟันข้างเคียงเข้ามา หรือเพียงจัดให้ได้ช่องว่างพอดีสำหรับการใส่ฟันปลอมค่ะ

ส่วนปัญหาอื่นๆที่อยากแก้ไข เช่น ฟันยื่น ฟันเก ฯลฯ นั้นสามารถจัดฟันได้ตามปกติ โดยอาจต้องมีอุปกรณ์ช่วยเป็นหลักยึดในการดึงฟันบ้างตามความจำเป็น ในด้านที่สูญเสียฟันกรามไปค่ะ

ถอนฟันไปแล้ว 6 ซี่ ถ้ายังไม่จัดฟันตอนนี้จะเป็นอะไรไหม?

คือพอดีหนูถอนฟันไป 6 ซี่อ่ะค่ะ ถ้าสมมติตอนนี้ยังไม่จัดฟันจะเป็นอะไรไหมคะ อายุ 19 ถ้าจะจัดตอนอายุ 24-25 ฟันที่หลอไปที่ไม่ใช่ฟันกรามจะเลื่อนมาปิดได้มั้ยคะ ควรจัดฟันอายุเท่าไรดีคะ อายุมากขึ้นจัดฟันไม่ได้จริงไหม? ช่วยตอบด้วยนะคะ ขอบคุณมากค่ะ

ถ้าอีก 5-6 ปีจึงจะจัดฟัน น่าจะใส่ฟันปลอมทดแทนตำแหน่งที่ถูกถอนฟันไปก่อนค่ะ เพื่อกันไม่ให้ฟันล้มเอียงและเก็บช่องว่างที่เกิดขึ้นไว้เพื่อประโยชน์ในการดึงฟันหน้าเข้าในช่วงที่จะจัดฟันค่ะ เพราะถ้าปล่อยให้ฟันล้มเอียงไปโดยไม่ควบคุมจะทำให้ช่องว่างที่เกิดจากการถอนฟันเหลือแคบลง

รวมถึงการจัดฟันที่เอียงให้ตั้งตรงก่อนเคลื่อนฟัน ก็มักจะพบว่าฟันโยกได้ จะมีผลทำให้การจัดฟันยากขึ้นหรือได้ผลไม่ดีเท่าที่ควรได้ค่ะ

จัดฟันต้องถอนฟัน 8 ซี่ เยอะไปไหม?

คุณหมอจัดฟันบอกว่าต้องถอนฟัน 8 ซี่ค่ะ อยากถามว่าต้องถอนก่อนหรือหลังติดเครื่องมือจัดฟันคะ แล้วถอนฟัน 8 ซี่คุณหมอว่ามันเยอะไปหรือเปล่าค่ะ กลัวฟันเหลือน้อยอ่ะค่ะ

มักจะถอนฟันก่อนติดเครื่องมือจัดฟันค่ะ การถอนฟัน 8 ซี่นั้น เข้าใจว่าเป็นการถอนฟันกรามน้อย 4 ซี่ ซึ่งเป็นการถอนเพื่อการจัดฟันแก้ไขการสบฟันผิดปกติ

และอีก 4 ซี่เป็นฟันกรามซี่สุดท้ายซึ่งน่าจะเป็นฟันคุดที่ขึ้นไม่ได้ และฟันคู่สบของฟันคุด ซึ่งมักจะต้องถอนออกแม้ไม่จัดฟันก็ตาม ดังนั้นหากมีข้อบ่งชี้ว่าต้องถอนฟันเพื่อแก้ไขการสบฟันผิดปกติ และคนไข้มีฟันคุด ก็เป็นไปได้ที่จะมีการถอนฟันออก 8 ซี่ ซึ่งไม่ทำให้คุณภาพการบดเคี้ยวลดลงค่ะ

ฟันไม่ได้ยื่นมาก จัดฟันต้องถอน 4 ซี่เลยหรอ?

สวัสดีค่ะคุณหมอ คือว่าหนูจะจัดฟันแต่ลังเลกับการถอนฟันอยู่คะ ยังไม่ได้ไปถอน ต้องถอน 4 ซี่ คือฟันหนูมันยื่นด้านหน้าไม่เยอะมากต้องถอนถึง 4 ซี่เลยหรอ แต่หนูอยากให้มันลง ส่วนฟันล่างมันก็เกนิดๆคะ

การจัดฟันเพื่อแก้ไขฟันยื่นและซ้อนเก หากประเมินร่วมกับโครงสร้างกระดูกขากรรไกรแล้วพบว่าอยู่ในเกณฑ์ต้องถอนฟันเพื่อให้ได้ช่องว่างสำหรับแก้ไขฟันยื่นหรือซ้อนเกแล้ว มักจะต้องถอนข้างซ้ายขวาให้สมดุลกันเพื่อไม่ให้ฟันเอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง (ยกเว้นคนไข้เคยถูกถอนฟันบางซี่ไปก่อนหน้านี้แล้ว) ดังนั้นถ้าคุณหมอจัดฟันวางแผนว่าต้องถอนเฉพาะฟันบนก็มักจะถอน 2 ซี่ ถ้าถอนทั้งบน/ล่าง ก็ต้องถอน 4 ซี่ค่ะ

ปัจจุบันมีการนำหมุดจัดฟันมาช่วยในการดึงฟันให้เข้าที่ ทำให้มีทางเลือกในการจัดฟันมากขึ้น และเพิ่มโอกาสในการจัดฟันโดยไม่ต้องถอนฟันได้มากขึ้นค่ะ

หากยังไม่มั่นใจเรื่องถอนฟันคนไข้อาจลองปรึกษาคุณหมอจัดฟันเพิ่มเติม หรือลองสอบถามความเห็นที่สองเพื่อให้เข้าใจและมั่นใจก่อนเริ่มจัดฟันก็ได้ค่ะ

จัดฟันต้องถอนฟันคุดไหม?

คุณหมอครับ ก่อนจัดฟันจำเป็นต้องถอนฟันคุด หรือฟันกรามซี่ที่ 3 ออกให้หมดก่อนไหมครับ อยากถอนในโรงพยาบาลก่อนเพราะไม่แพง แล้วค่อยไปจัดฟันที่คลินิกครับ

บ่อยครั้งที่มักจะต้องถอนฟันกรามซี่ที่ 3 ออกก่อนจัดฟันค่ะ แต่บางกรณีหากฟันกรามซี่ที่ 3 ตั้งตรงหรือไม่เอียงมาก อาจจะถอนฟันกรามซี่ที่ 2 เพื่อให้ได้ช่องว่างสำหรับแก้ปัญหาฟันยื่น/ฟันซ้อนเก และจัดให้ฟันกรามซี่ที่ 3 อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมต่อการใช้งานค่ะ

นอกจากนี้บางกรณีการถอนฟันหลังฟันเขี้ยว 4 ตำแหน่ง เพื่อการจัดฟัน เมื่อเลี่อนฟันปิดช่องว่างจากการถอนแล้ว อาจจะทำให้ฟันกรามซี่ที่ 3 ที่ไม่เอียงมากขึ้นได้ปกติก็เป็นไปได้ค่ะ

โดยสรุป จึงควรปรึกษาคุณหมอจัดฟันก่อนเพื่อวางแผนการรักษาว่าต้องถอนฟันซี่ใดบ้าง แล้วให้คุณหมอจัดฟันเขียนจดหมายระบุซี่ฟันที่ส่งถอน และจึงไปติดต่อถอนฟันที่โรงพยาบาลได้ค่ะ

จากการให้คำปรึกษาแบบสาธารณะ
ตอบคำถามโดย ทพญ.ขนิษฐา สุรางค์ศรีรัฐ