จัดฟันแก้ปัญหาปากอูมได้ไหม?

การจัดฟันเพื่อแก้ไขฟันซ้อนเก/ฟันยื่น/ริมฝีปากอูม บ่อยครั้งที่มักจะต้องมีการถอนฟัน เพื่อให้ได้ช่องว่างสำหรับแก้ไขฟันที่ซ้อนเก และมีที่ว่างสำหรับดึงฟันที่ยื่นนั้นเข้ามา ซึ่งอาจเป็นการถอนฟันหลังฟันเขี้ยวด้าน ซ้าย/ขวา ตำแหน่งละซี่เฉพาะฟันบน (รวมถอน 2 ซี่) หรือถอนทั้ง ฟันบน/ฟันล่าง (รวมถอน 4 ซี่)

หลังการจัดฟันโดยการถอนฟัน 2 หรือ 4 ซี่ มักเห็นว่าใบหน้าเปลี่ยน ได้รูปมากขึ้น โดยเฉพาะในกรณีที่คนไข้มีริมฝีปากอูมเนื่องจากฟันหรือกระดูกขากรรไกรยื่น จะทำให้มีความอูมลดลง

แต่ทั้งนี้ การพิจารณาว่าจะจัดฟันโดยถอนฟันหรือไม่นั้น ยังมีปัจจัยที่ต้องพิจารณาอีกหลายข้อ การถอนฟันในกรณีที่ไม่เหมาะสม อาจเกิดปัญหาปิดช่องว่างจากการถอนฟันได้ไม่สนิท หรือมีการดึงฟันเข้ามากเกินไป เกิดขึ้นได้

ภาพตัวอย่าง กรณีจัดฟันแก้ปัญหาฟันซ้อนเกและริมฝีปากอูมเนื่องจากฟันหน้ายื่นมาก การถอนฟันหลังเขี้ยวจะช่วยให้หลังจัดฟันมีการสบฟันที่ดีขึ้นและปรับรูปหน้าให้สมดุลขึ้นได้

จัดฟันแก้ปากอูมได้จริงหรือ?

ตอนนี้อายุ 27 ปีค่ะ ฟันหน้าบนห่างค่ะ แล้วรูปหน้าด้านข้างปากมันอูมค่ะ หน้าเรียวเล็กอยู่แล้วแต่หน้าแหลม ปากอูม ทำให้ไม่มั่นใจ เลยคิดว่าจัดฟันจะแก้ปัญหาได้ไหมคะ?

ในขั้นต้นควรพิจารณาว่าฟันหน้าบนห่างจากสาเหตุอะไรค่ะ

• ถ้าเป็นเพราะฟันซี่เล็ก และฟันไม่ยื่น อาจจะแก้ไขด้วยการอุดฟันปิดช่องห่าง แทนการจัดฟัน
• ถ้ามองด้านข้างแล้วริมฝีปากอูม/แหลม ตามลักษณะฟันหน้าที่ยื่น หรือฐานขากรรไกรบนยื่นด้วย ไม่ว่าฟันจะเรียงดีแต่ยื่น หรือ ฟันเก+ยื่น ก็ตาม การจัดฟันแก้ไขฟันยื่น จะทำโดยถอนฟันถัดจากฟันเขี้ยว แล้วเลื่อนฟันหน้าเข้าไป ก็จะช่วยให้ริมฝีปากอูมน้อยลง รูปหน้าน่าจะดูดีขึ้น แต่ต้องให้คุณหมอจัดฟันประเมินว่าจะปิดช่องว่างจากการถอนฟันได้หมดหรือไม่ค่ะ
• แต่ถ้าริมฝีปากอูม แต่ฟันไม่ยื่น และฐานขากรรไกรบนปกติ แสดงว่าปัญหาอยู่ที่รูปปากและลักษณะของกล้ามเนื้อริมฝีปาก (อาจจะหนา) ซึ่งกรณีเช่นนี้การแก้ปัญหาปากอูมด้วยการจัดฟันจะไม่ช่วยให้รูปหน้าและริมฝีปากดีขึ้นได้อย่างตรงจุดค่ะ

หมอบอกว่าถ้าจะให้ดีต้องผ่าตัดขากรรไกร

คือตอนนี้จะไปจัดฟันค่ะ คุณหมอบอกว่าถ้าต้องการให้หน้าเข้ารูปแนะนำให้ผ่าตัดขากรรไกร แต่ถ้าต้องการให้ฟันเรียงสวยอย่างเดียวก็ไม่ต้องผ่าตัดขากรรไกร หมอบอกว่าต้องทำใจว่าฟันเราจะไม่เหมือนคนจัดฟันทั่วไป อยากทราบว่า ที่ไม่เหมือนคนจัดฟันทั่วไป มันจะเป็นยังไงค่ะ กลัวว่าจะออกมาน่าเกลียดค่ะ ทำให้ไม่กล้าจัดฟันเลยค่ะ ช่วยแนะนำหน่อยนะค่ะ

กรณีของคุณที่คุณหมอแนะนำให้ผ่าตัดขากรรไกร แสดงว่าอาจจะมีฐานขากรรไกรบนใหญ่/ยื่นมาก หรือมีคางเล็กมาก หรือทั้ง 2 อย่างร่วมกัน ดังนั้นการแก้ไขให้ได้ผลสมบูรณ์จึงต้องใช้วิธีจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดเพื่อแก้ไขส่วนโครงสร้างด้วย หากจัดฟันอย่างเดียวโดยไม่ผ่าตัดก็จะแก้ไขเฉพาะเรื่องการเรียงตัวของฟัน ส่วนเรื่องการสบฟันและความสวยงามของรูปหน้าคงดีขึ้นได้ระดับหนึ่งค่ะ แต่อาจไม่ดีเท่าการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดค่ะ

การจัดฟันช่วยให้รูปหน้าเปลี่ยนได้ไหม?

คือเป็นคนมีโครงหน้าไม่สวย โหนกแก้มกว้าง ช่วงคางเล็กแหลม จัดฟันช่วยให้หน้าเปลี่ยนดีขึ้นได้ไหมคะ

กรณีโหนกแก้มกว้างและช่วงคางเล็ก หากส่วนคางเล็กมากน่าจะแก้ไขด้วยการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัด จึงจะช่วยให้รูปหน้าดูดีขึ้นได้ โดยเป็นการผ่าตัดเลื่อนคางมาข้างหน้าให้รับกับโครงสร้างใบหน้าส่วนบน และให้ฟันบน/ล่าง สบกันในตำแหน่งที่ถูกต้อง ร่วมกับการจัดฟันแก้ไขฟันยื่น/ฟันซ้อนเกค่ะ

ซึ่งหมอสามารถตอบได้เป็นแนวทางกว้างๆเท่านั้นเพราะในการรักษาจริงๆต้องมีข้อมูลประกอบการพิจารณาอีกหลายอย่าง ว่าปัญหาแท้จริงอยู่ที่โครงสร้างใบหน้าส่วนบนใหญ่เกินไป หรือส่วนบนปกติแค่ขากรรไกรล่างเล็กเกินไป การแก้ไขจึงตรงจุดค่ะ

จากการให้คำปรึกษาแบบสาธารณะ
ตอบคำถามโดย ทพญ.ขนิษฐา สุรางค์ศรีรัฐ