ฟันกรามซี่สุดท้ายในช่องปากของเรา บ่อยครั้งมักจะขึ้นได้ไม่เต็มซี่ เนื่องจากฟันเอียงหรือมีพื้นที่ไม่พอให้ขึ้นได้ตามปกติ ซึ่งเรียกว่าฟันคุด เมื่อฟันคุดโผล่ขึ้นมักทำให้เกิดปัญหา ดังนี้
- ขณะที่ยังโผล่ขึ้นได้นิดเดียว ครึ่งซี่ ไม่เต็มซี่ มักทำความสะอาดยาก ทำให้มีเศษอาหารกักอยู่ใต้เหงือก ทำให้เหงือกอักเสบ เหงือกบวม ได้
- หากอยู่ในตำแหน่งเอียงชนฟันซี่ถัดไป ทำให้เป็นซอกที่เศษอาหารมักจะติดและแปรงฟันลำบาก ปล่อยทิ้งไว้จะทำให้ฟันคุดรวมถึงฟันกรามซี่ที่ถูกเบียด ผุได้ง่าย
- บางกรณีฟันกรามซึ่ติดกันถูกฟันคุดโผล่ขึ้นเบียดชนเป็นเวลานาน ทำให้กระดูกหุ้มรากฟันกรามซี่นั้นละลายตัวไปมาก จนเกิดปัญหาเสียวฟัน เหงือกร่น และฟันโยกได้ หลังจากถอนฟันคุดที่เป็นปัญหาออก
- อาจมีปัญหาฟันกัดบริเวณกระพุ้งแก้ม หรือฟันคู่สบกัดชนเหงือกที่ยังปกคลุมฟันคุดบางส่วน
ฟันคุดโผล่แล้ว ผ่าหรือถอน?
ถ้าขึ้นได้อย่างเต็มซี่ ก็สามารถถอนเหมือนการถอนฟันปกติ แต่ในกรณีมีเหงือกปกคลุมอยู่บางส่วนและตำแหน่งของฟันเอียง ก็จะไม่สามารถถอนออกมาทีเดียวทั้งซี่ได้ ต้องกรอฟันแบ่งเป็นส่วนๆเพื่อให้นำออกมาได้ง่ายและไม่กระทบกระเทือนต่อฟันข้างเคียง ความจริงการกรอแบ่งฟันเป็นส่วนๆไม่น่ากลัว อาจจะยากกว่าการถอนฟันธรรมดาบ้างเพียงเล็กน้อย
ภาพด้านซ้าย : ฟันคุดที่โผล่ขึ้นเอียงเบียดชนรากฟันกรามซี่ติดกัน ซึ่งจำเป็นต้องผ่าฟันคุดออก
ภาพด้านขวา : ฟันกรามซี่สุดท้ายที่ขึ้นได้อย่างเต็มซี่ อยู่ในตำแหน่งที่ดี มีฟันคู่สบ จึงไม่จำเป็นต้องถอนออก ในกรณีที่ฟันกรามซี่สุดท้ายขึ้นได้เต็มซี่ แต่อยู่ในตำแหน่งที่ทำความสะอาดยาก ล้มเอียงไปทางด้านลิ้น หรือกระพุ้งแก้ม ทำให้เกิดแผลในช่องปาก ทันตแพทย์มักแนะนำให้ถอนออก ซึ่งก็จะสามารถถอนออกได้เหมือนฟันปกติโดยไม่ต้องผ่าตัด
บทความที่เกี่ยวข้อง : ผ่าฟันคุด ราคา
ฟันคุดโผล่นิดเดียว ฟันคุดโผล่ครึ่งซี่ ดูแลอย่างไร?
ฟันกรามล่างซี่ในสุดจะขึ้นเมื่ออายุ 17-18 ปี ขึ้นไป ตอนฟันเริ่มขึ้นจะมีเหงือกคลุมฟันบางส่วน ซึ่งถ้าทำความสะอาดไม่ดีจะมีคราบอาหารไปหมักหมมใต้เหงือกทำให้เกิดการอักเสบได้ ยิ่งมีฟันคู่สบกัดชนเหงือกเป็นประจำยิ่งทำให้มีการอักเสบได้ง่าย
ควรดูแลด้วยการพยายามแปรงฟันบริเวณใต้เหงือกที่คลุมฟันนั้นให้สะอาด โดยใช้แปรงสีฟันขนาดเล็ก หรือแปรงแบบขนกระจุก (end tuft) พยายามแปรงเข้าไปใต้เหงือกส่วนที่คลุมฟันอยู่
ควรปรึกษาทันตแพทย์ด้วย เพื่อประเมินว่าฟันที่กำลังขึ้นนั้นจะขึ้นได้หรือไม่ ถ้าเป็นฟันคุดที่ขึ้นเอียงไม่สามารถขึ้นได้เต็มซี่ก็ควรถอน/ผ่าออก ถ้าตำแหน่งตรงและมีเนื้อที่พอ ฟันจะขึ้นได้จนเต็มซี่ ซึ่งในระหว่างนี้ต้องทำความสะอาดให้ดีเพื่อไม่ให้มีการอักเสบ
ฟันคุดโผล่ เหงือกบวมปิดฟันคุดแล้ว จะผ่าได้ไหม?
ขอสอบถามหน่อยนะครับ คือว่าผมมีฟันคุดโผล่ขึ้นมายังไม่หมดมีเหงือกปิดอยู่บางส่วน แล้วตอนนี้เหงือกมันบวมจนปิดฟันคุดแล้วอะครับ กินยาแก้ปวด แก้อักเสบ ก็ไม่ยุบเลย อย่างนี้ถ้าไปหาหมอ หมอจะสามารถถอนฟันคุดออกไปได้ไหมครับ?
หากบริเวณที่จะถอนฟันคุดยังมีเหงือกอักเสบมาก คุณหมออาจรักษาให้การอักเสบทุเลาลงก่อนถอนฟันคุดค่ะ โดยการให้ยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวด ถ้าจำเป็นอาจต้องทำความสะอาดและใช้น้ำเกลือล้างบริเวณใต้เหงือกที่คลุมฟันอยู่ เพราะมักมีเศษอาหารกักอยู่ใต้บริเวณนั้น
ทำให้เกิดการอักเสบซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้คุณกินยาแก้อักเสบแล้วยังไม่ยุบบวม ควรไปพบคุณหมอเพื่อรักษาเบื้องต้นและรับยาปฏิชีวนะให้ครบก่อน แต่ถ้าในขณะที่ไปพบคุณหมอไม่มีอาการอักเสบมากนัก คุณหมออาจจะถอนให้เลยก็ได้ค่ะ
ฟันคุดโผล่ขึ้นมากัดกระพุ้งแก้มเป็นแผล อันตรายไหม?
คุณหมอคะ คือหนูมีแผลอาการคล้ายกับร้อนในบริเวณที่ฟันคุดโผล่ขึ้นมา คิดว่าน่าจะมาจากการที่ฟันได้งอกออกมาประมาณครึ่งซี่ จนไปขบกับบริเวณกระพุ้งแก้มเป็นแผลลึกจะมีอาการร้ายแรงไหมคะ คลำๆดูมีลักษณะคล้ายตุ่มนูนๆพอกดลงไปแล้วมีอาการปวด ไม่ทราบว่าเป็นก้อนอะไรคะ?
น่าจะเป็นแผลเนื่องจากฟันกัดสบบริเวณกระพุ้งแก้มค่ะ ส่วนบริเวณกรามที่พบตุ่มนูนกดแล้วปวดอาจจะเป็นการอักเสบเป็นหนองบริเวณที่ฟันกรามกำลังขึ้น ควรรีบไปพบทันตแพทย์ค่ะ เพื่อรีบแก้ไขก่อนการอักเสบจะลุกลามมากกว่านี้ หากฟันที่กำลังขึ้นเป็นฟันกรามซี่สุดท้ายที่ขึ้นผิดปกติหรือเอียงจนไม่อาจขึ้นได้เต็มซี่ และคนไข้มีฟันกรามครบ ทันตแพทย์มักจะแนะนำให้ถอนฟันที่เป็นปัญหาออก หากมีการอักเสบ/เป็นหนองมาก อาจต้องรักษาให้ทุเลาก่อนแล้วจึงถอนออกค่ะ
จากการให้คำปรึกษาแบบสาธารณะ
ตอบคำถามโดย ทพญ.ขนิษฐา สุรางค์ศรีรัฐ
