Crown lengthening คือ การผ่าตัดลดระดับเหงือกและขอบกระดูกหุ้มรากฟันเพื่อเพิ่มความสูงของตัวฟันที่โผล่พ้นขอบเหงือกให้ได้ระดับที่เหมาะสม วัตถุประสงค์ของกระบวนการนี้โดยทั่วไปแบ่งเป็น 2 กรณีที่แตกต่างกัน คือ
- Crown lengthening : การเพิ่มความสูงของฟันเพื่อให้เห็นขอบรอยฟันผุหรือเพื่อให้ซี่ฟันมีความสูงพอที่จะสามารถบูรณะด้วยการอุดฟันหรือครอบฟันได้ ซึ่งมักจะทำในฟันกรามแต่ก็ทำในฟันตำแหน่งอื่นๆได้เช่นกัน
- Esthetic crown lengthening : การเพิ่มความสูงของตัวฟันเพื่อสร้างความสวยงามและสุนทรีภาพของรอยยิ้ม ซึ่งมักจะทำในฟันหน้าด้านบน 6-8 ซี่
การผ่าตัดลดระดับเหงือกก่อนอุดฟันหรือครอบฟัน (crown lengthening)
เป้าหมายเพื่อเพิ่มความสูงของตัวฟันที่มีพยาธิสภาพบางอย่างที่ทำให้โครงสร้างฟันไม่เหมาะสมสำหรับการอุดฟันหรือครอบฟัน เช่น ฟันกรามที่มีความสึกหรอจนสูญเสียความสูงของฟันไปมาก มีรอยผุ มีรอยร้าว หรือแตกหัก ลึกถึงตำแหน่งใต้ขอบเหงือก เป็นต้น
เมื่อโครงสร้างฟันมีพื้นที่เหลือไม่เหมาะสมสำหรับการบูรณะ จึงต้องทำการผ่าตัดลดระดับเหงือกและขอบกระดูกหุ้มรากฟันลง เพื่อเพิ่มความสูงตัวฟันให้เห็นขอบรอยฟันผุ ทำให้สามารถอุดฟันหรือยึดครอบฟันได้อย่างมั่นคง ลดปัญหาแทรกซ้อนในระยะยาว การบูรณะด้วยการอุดฟันหรือครอบฟันก็จะสามารถมีอายุการใช้งานอยู่ได้นาน
ภาพแสดงการผ่าตัดลดระดับเหงือกและขอบกระดูกหุ้มรากฟันก่อนการบูรณะด้วยครอบฟันเซรามิก
การผ่าตัดลดระดับเหงือกเพื่อความสวยงาม (Esthetic crown lengthening)
เป็นเทคนิคทางศัลยกรรมปริทันต์ที่มีเป้าหมายเพื่อการปรับปรุงลักษณะทางสุนทรียภาพของรอยยิ้มในบุคคลที่ยิ้มเห็นเหงือกมากเกินไป (gummy smile) โดยการปรับความสูงของฟันและเหงือกที่มองเห็นได้ให้อยู่ในสัดส่วนที่สมดุลสวยงาม
หัตถการนี้ไม่เพียงเกี่ยวข้องกับการเพิ่มความสูงของฟันที่โผล่พ้นขอบเหงือก แต่ทันตแพทย์จะพิจารณาถึงความกลมกลืนของรอยยิ้ม (smile line) เพื่อสร้างความสวยงามที่สอดคล้องกับโครงสร้างใบหน้าและลักษณะเฉพาะของแต่ละบุคคลอีกด้วย
ในบางกรณีหากคนไข้มีคาดหวังผลลัพธ์ที่สูงเป็นพิเศษ อาจใช้การผ่าตัดเหงือกร่วมกับการบูรณะทางทันตกรรมอื่น เช่น วีเนียร์ ครอบฟันเซรามิก หรือจัดฟัน เพื่อสร้างผลลัพธ์ของรอยยิ้มให้เข้าใกล้สัดส่วนที่ดีที่สุด (golden proportion) โดยจะต้องอาศัยการวิเคราะห์อย่างละเอียดทั้งในด้านความสูงของริมฝีปาก ความกว้างของรอยยิ้ม ความสูง/ความสมมาตรของฟันหน้าและขอบเหงือก ซึ่งเป็นปัจจัยที่จะกำหนดความสวยงามของรอยยิ้มในแต่ละบุคคล
ตรวจสอบความถูกต้องของบทความโดย
ทพ. กฤตวัฒน์ เลิศสุขประเสริฐ
