ในบทความนี้ ได้รวบรวมคำถามและคำตอบเพื่อเป็นข้อมูลในเบื้องต้น สำหรับผู้ที่กำลังมีข้อสงสัยในประเด็น ภายหลังการรักษารากฟันแล้ว ฟันแตก/ปวดฟัน/เป็นหนอง/มีเลือดออก อย่างไรก็ตาม เมื่อเกิดปัญหาเหล่านี้คนไข้ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจ และรักษาให้ตรงตามสาเหตุก่อนที่ปัญหาจะลุกลามมากขึ้นค่ะ
รักษารากฟัน แล้วฟันแตก ควรถอนออกทั้งซี่ดีไหม?
คือว่าฟันที่รักษารากฟันแตกค่ะ คือแตกเกือบครึ่ง ก่อนที่จะได้ทำครอบฟันค่ะ คุณหมอได้ดึงส่วนที่แตกออกไป แต่ยังไม่ได้ถอนออกทั้งซี่ อยากทราบว่าจำเป็นต้องถอนออกให้หมดไหมค่ะ? ที่ยังไม่ถอนเพราะยังไม่อยากทำฟันปลอมค่ะ ขอบคุณค่ะ
หากเนื้อฟันส่วนที่แตกออกไปอยู่แค่ระดับของเหงือก ก็น่าจะทำฟันครอบได้ค่ะ หรือ ถ้ารอยแตกลงต่ำกว่าขอบเหงือกแต่รากฟันยังแข็งแรง ทันตแพทย์อาจผ่าตัดตกแต่งบริเวณรอยแตกและข้างเคียงเพื่อให้เห็นขอบฟัน (crown lengthening) แล้วทำครอบฟัน ก็จะยังเก็บฟันไว้ใช้งานได้ค่ะ
แต่ในกรณีที่รอยแตกอยู่ในระดับลึกและสภาพโดยรวมของฟันซี่นั้นไม่แข็งแรงเพียงพอ ก็คงต้องเลือกถอนออกค่ะ
ลองปรึกษาคุณหมอที่ทำฟันให้ดูนะคะว่าแผนการรักษาต่อไปเป็นอย่างไร ไม่ควรปล่อยฟันแตกไว้นานๆเพราะที่รักษารากฟันไว้อาจมีการรั่วซึมหรือมีฟันผุต่อ ทำให้การรักษายิ่งยุ่งยากมากขึ้นค่ะ
รักษารากฟันแล้วไปเคี้ยวอย่างแรงทำให้ฟันแตก
ขอปรึกษาคุณหมอค่ะ ได้ทำการรักษารากฟัน ตอนนี้กำลังรอครอบฟันถาวรอยู่ ปัญหาคือ ตอนที่รักษารากครั้งแรกแล้ว ได้ไปเคี้ยวอย่างแรงทำให้ด้านข้างของฟันที่รักษารากแตกหักออกมา ก็มาหาหมอ หมอบอกต้องผ่าเหงือกเพื่อให้เหงือกต่ำลง จึงจะสามารถครอบฟันได้ หลังจากทำทั้งรักษาราก และผ่าเหงือกแล้ว ก็ยังรู้สึกเจ็บฟันที่รักษารากอยู่ ซึ่งจะรู้สึกได้ถ้าสบฟันเวลาเคี้ยว เลยไม่ทราบว่าการรักษารากเสร็จสมบูรณ์ไหม และควรครอบฟันต่อหรือไม่ เพราะขณะนี้ได้ฝังเดือยและครอบชั่วคราวไว้ และรอครอบถาวรในอีก 2 สัปดาห์หน้า เลยขอถามคุณหมอว่าควรครอบถาวรต่อไหม และถ้ายังรู้สึกเจ็บอยู่ ต้องทำอย่างไรค่ะ?
กรณีนี้ถ้ารู้สึกว่าฟันยังมีอาการอยู่หมอคิดว่าน่าจะใส่ฟันครอบชั่วคราวดูอาการไปก่อน จากประวัติการรักษาที่เล่ามาก็คิดว่าคุณหมอได้รักษารากฟันเสร็จสมบูรณ์แล้ว แต่ที่มีอาการเจ็บรากฟันอยู่นั้น เกรงว่าจะมีปัญหาฟันร้าวในแนวดิ่งลงไปที่รากฟันหรือไม่ เพราะได้เคยเคี้ยวอาหารแล้วมีเนื้อฟันบางส่วนหักลงไปใต้เหงือก (คุณหมอจึงต้องผ่าตัดเหงือกนะค่ะ)
ดังนั้น จึงควรครอบชั่วคราวดูอาการไปก่อน และพยายามอย่าใช้เคี้ยวอาหารแข็งๆเหนียวๆในด้านนั้นค่ะ คุณควรจะแจ้งคุณหมอถึงอาการที่ยังมีอยู่ เผื่อคุณหมอจะปรับแต่งฟันครอบชั่วคราวให้รับน้ำหนักการบดเคี้ยวน้อยลง เมื่ออาการหายเป็นปกติดีแล้ว จึงทำครอบถาวร หากโชคไม่ดีตอนที่ฟันหักนั้นมีรอยร้าวแนวดิ่งลงไปที่รากฟัน ก็ต้องถอนฟันซี่นั้นค่ะ
มีเลือดซึมออกจากฟันที่เคยรักษารากฟัน
มีเลือดซึมออกตรงฟันซี่ที่เคยรักษารากฟันค่ะ กังวลมากว่าฟันจะหลุดค่ะ และมีวิธีรักษาให้ฟันอยู่กับเราไปตลอดไหมคะ เพราะเป็นฟันซี่หน้าด้วย ประกอบกับตอนนี้ต่อมน้ำเหลืองโตใต้คาง ฝั่งเดียวกับฟันที่มีปัญหา คุณหมอคิดว่ามีความเกี่ยวเนื่องกันไหมคะ? ขอบคุณมากๆค่ะ
เลือดซึมตรงฟันที่เคยรักษารากฟันไม่น่าจะเกี่ยวข้องกันค่ะ น่าจะมีเลือดออกเนื่องจากเหงือกอักเสบมากกว่า ควรไปขูดหินปูนรักษาโรคเหงือกค่ะ จะได้ X-ray ตรวจปลายรากฟันที่เคยรักษาไว้ว่าอยู่ในสภาพปกติหรือมีพยาธิสภาพใดเกิดขึ้นหรือไม่ ส่วนต่อมน้ำเหลืองโตใต้คางด้านเดียวกับฟันที่มีปัญหา ถ้าเป็นฟันล่างอาจเกี่ยวข้องกัน หรืออาจเป็นการอักเสบจากปัญหาอื่น แต่ถ้าเป็นฟันบนไม่น่าเกี่ยวค่ะ
ฟันที่รักษารากฟันแล้วสามารถเก็บรักษาไว้ตลอดได้ค่ะ ถ้าได้อุดรากฟันไว้เรียบร้อยดีไม่มีพยาธิสภาพใดๆเกิดขึ้น และบูรณะฟันซี่นั้นจนเสร็จเรียบร้อย โดยถ้าเหลือเนื้อฟันมากพอ ก็อุดฟันได้ตามปกติ แต่ถ้าเหลือเนื้อฟันน้อยควรใส่เดือยฟันและทำครอบฟันให้แข็งแรงค่ะ
รักษารากฟันแล้ว ต่อมาเกิดมีหนอง ควรรักษารากฟันอีกครั้งไหม?
พอดีผมเคยรักษารากฟันมา 2 ซี่บนด้านหน้ามาหลายปี แล้วเกิดอาการปวด และมีหนอง ไปพบคุณหมอที่คลินิกแห่งหนึ่งบอกว่าต้องรักษารากฟันใหม่ทั้ง 2 ซี่เลย เพราะมีโพรงหนองค่อนข้างใหญ่ ปลายรากฟันถูกทำลายไป ถ้ารักษารากฟันไปก็มีโอกาสประมาณ 50-60% ครับ
เลยอยากจะถามคุณหมอว่า โอกาสประมาณนี้ มีโอกาสเป็นไปได้หรือป่าวครับ เพราะไม่อยากถอน เป็นฟันหน้าด้านบนด้วยครับ ตอนนี้เริ่มทำการรักษาแล้วครับ แล้วในช่วงนี้เราต้องระมัดระวังอะไรเป็นพิเศษหรือเปล่าครับ? ขอบคุณมากครับ
หมอมีความเห็นดังนี้ค่ะ การรักษารากฟันกรณีปลายรากฟันเป็นหนองมากและรากฟันละลายตัวบางส่วน แม้ผลการรักษาจะไม่ดีเท่ากรณีที่ปลายรากฟันยังปกติก็ตาม หมอก็ยังคิดว่าน่าจะพยายามรักษารากฟันเก็บไว้ก่อน ส่วนถุงหนองปลายรากที่ใหญ่มากหรือปลายรากฟันละลายตัวไปมากนั้น ถ้าจำเป็นก็ใช้การผ่าตัดและอุดที่ปลายรากฟันได้ค่ะ ก็จะเก็บรักษาฟันไว้ใช้ได้อีกนานพอสมควร (บางรายเก็บไว้ได้เป็นสิบปี) หากในอนาคตเกิดปัญหาที่ทำให้ฟันไม่แข็งแรงหรือเกิดการอักเสบซ้ำ จึงค่อยถอนแล้วใส่ฟันปลอมก็ได้ค่ะ
ฟันที่รักษารากฟันมักจะเหลือเนื้อฟันน้อยและต้องกรอเนื้อฟันตรงกลางเพื่อเปิดทางสำหรับเข้าไปทำความสะอาดในโพรงฟันและรากฟัน จึงมีความเสี่ยงต่อการแตกหักได้ค่ะ จึงควรหลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง/เหนียวในด้านที่รักษารากฟัน เมื่อรักษารากฟันเสร็จเรียบร้อยแล้ว หากคุณหมอแนะนำการบูรณะว่าสามารถอุดได้หรือต้องทำครอบฟันก็ควรทำตามนั้นค่ะ
กรณีที่ต้องทำครอบฟันอาจจะขอให้คุณหมอทำฟันครอบชั่วคราวให้ก่อน ในระหว่างดูอาการหลังการรักษาระยะหนึ่ง และทำครอบถาวรต่อไปค่ะ
ฟันผุเป็นหนอง หน้าบวม
มีปัญหาฟันผุ จนเป็นหนองที่ปลายราก แล้วมีอาการบวมบริเวณร่องแก้ม (ทำให้หน้าบวม) ตรงฟันซี่นั้น เมื่อกดลงไปมีอาการเจ็บ ไปหาหมอแล้วรอให้หมอที่รักษารากฟันโดยเฉพาะดูอาการครั้งต่อไป อีกประมาณ 2 อาทิตย์ จะเป็นไรไหมค่ะ ที่จะรออีก 2 อาทิตย์ตามที่นัด?
กรณีมีหนองที่ปลายรากฟันและมีอาการบวมด้วย ถ้าได้กรอฟันและล้างรากฟันเบี้องต้น เพื่อระบายหนองออก ร่วมกับทานยาแก้อักเสบก็จะช่วยให้อาการทุเลาเร็วขึ้นค่ะ หมอเกรงว่าถ้าไม่ได้เริ่มการรักษาหรือทานยาแก้ติดเชื้ออาจจะทำให้การอักเสบมากขึ้นได้ค่ะ
รักษารากฟันมาแล้วรู้สึกมีกลิ่นยาตลอดเวลา
เพิ่งไปรักษารากฟันรอบแรกมาค่ะ ละก็อุดปิด รอนัดพรุ่งนี้อีกรอบ แต่รู้สึกได้กลิ่นยา ตลอดเวลา เหมือนติดจมูกเลย กลืนน้ำลายก็มีกลิ่นเหมือนยา แบบนี้ปกติไหมคะ เป็นอันตรายอะไรรึป่าวคะ?
ปกติค่ะ
ฟันที่เคยอุดมีรอยแตก มีเวลากลับไทย 1 เดือนรักษารากฟันทันไหม
สวัสดีค่ะ ซื้อตั๋วกลับเมืองไทยเรียบร้อยแล้วอีก 5 เดือนค่ะ แต่เพิ่งมามีอาการ เหงือกบวมและมีถุงหนองที่ฟันกรามบนที่เคยอุดไว้ ฟันมีรอยแตก อยากกลับไปรักษาที่เมืองไทยค่ะ ซื้อตั๋วไปกลับแค่ 1 เดือน ไม่ทราบว่าจะพอกับการรักษารากฟันไหมคะ? รบกวนคุณหมอช่วยแนะนำด้วยค่ะ
อาการตามที่เล่ามานั้น หมอคิดว่าน่าจะรีบรักษาดีกว่าค่ะ เพราะถ้าปล่อยไว้นานเกินไปอาจจะลุกลาม/เนื้อฟันอาจแตกมากขึ้นจนรักษาไม่ได้กลายเป็นต้องถอนฟันก็จะน่าเสียดายค่ะ กรณีฟันที่อุดไว้แล้วเกิดมีถุงหนอง/มีเหงือกบวม แสดงว่ารอยอุดเดิมน่าจะลึกใกล้ถึงโพรงประสาทฟันหรือถึงโพรงประสาทฟันเล็กน้อย คุณหมอจึงใส่ยาและอุดไว้ก่อน ในกรณีเช่นนี้บ่อยครั้งที่พบว่าใช้งานได้หลายปี แต่ต่อมาเมื่อมีปัญหาหรือเกิดเป็นหนองก็ต้องรักษารากฟันค่ะ
ส่วนที่ฟันมีรอยแตกนั้น ถ้าเป็นรอยวัสดุอุดแตกหรือเนื้อฟันแตกหักออกไปบางส่วนมักจะไม่น่าห่วง สามารถบูรณะหลังจากรักษารากฟันแล้ว แต่ถ้าเป็นรอยแตกร้าวในแนวดิ่งจะค่อนข้างอันตราย เพราะเสี่ยงต่อการที่ตัวฟันจะแตกและแยกออกจากกัน ซึ่งกรณีเช่นนี้มักจะต้องถอนฟันออกค่ะ ซึ่งถ้าจำเป็นต้องถอนฟันจริงๆก็อาจจะถอนที่ต่างประเทศ แล้วกลับมาใส่ฟันในไทยตามกำหนดเดิม (ซึ่งแผลถอนฟันจะหายดีแล้ว) ก็อาจจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง ลองพิจารณาดูนะคะ
กรณีรักษารากฟัน : ถ้ารอยแตกแนวดิ่งบนตัวฟันเป็นเพียงรอยร้าว มักจะใส่แหวนรัดฟัน (band) ป้องกันฟันแยก แล้วรักษารากฟันจนเสร็จ ต่อจากนั้นควรรอดูอาการอย่างน้อย 3 เดือน หากไม่มีปัญหาใดๆแล้ว ก็บูรณะด้วยการใส่เดือยฟันและครอบฟันให้แข็งแรงเพื่อป้องกันฟันแตกค่ะ
อาจเริ่มรักษาที่ต่างประเทศก่อน (emergency treatment) เพื่อระบายหนองและลดการอักเสบร่วมกับทานยาปฏิชีวนะ เมื่อกลับไทยแล้วก็รักษาต่อให้เรียบร้อย หากสามารถเปลี่ยนตั๋วให้กลับเร็วขึ้นได้ก็น่าจะดีค่ะ เนื่องจากมีเวลาอยู่ในไทยเพียง 1 เดือนจึงอาจจะใส่ band (แหวนรัดฟัน) และรักษารากฟันไว้ก่อน เมื่อกลับไทยครั้งต่อไปจึงเปลี่ยนจาก band เป็นใส่เดือยและทำฟันครอบค่ะ
จากการให้คำปรึกษาแบบสาธารณะ
ตอบคำถามโดย ทพญ.ขนิษฐา สุรางค์ศรีรัฐ